******

Groenlo,  St.-Calixtus

De geschiedenis van de parochie

Het middeleeuwse Groenlose kerspel (parochie) was zeer uitgestrekt en omvatte behalve de stad Groenlo in westelijke richting Lichtenvoorde, Lievelde, Harreveld en Zieuwent, in zuidelijke richting Vragender, ten noorden Avest, Beltrum en Lintvelde en ten oosten de buurtschappen Zwolle en de Holterhoek.

In 1597 veroverde Maurits de stad Groenlo en kwam de middeleeuwse kerk in handen van de gereformeerden. Spinola heroverde de stad echter in 1606 en Groenlo werd Spaans. Gedurende 21 jaren werd het oude geloof gerestitueerd in de oude kerk.
Nadat Frederik Hendrik in 1627 de stad had veroverd, kwam het oude kerkgebouw definitief in handen van de reformatie, korte tijd onderbroken door de inval van de bisschop van Munster (1672 - 1674).

De zielzorg werd sterk bevordert vanuit het bisdom Munster. In 1699 werd een pastoor benoemd en werden de vieringen gehouden in een huis, ongeveer een kilometer ten noorden van de stad gelegen. Toen dit huis afbrandde, werd een boerderij met grond aangekocht. Hierop werd een "kerkschuur" gebouwd. Geldschieter hierbij was onder andere de bisschop van Munster.
In 1784 wordt toestemming gegeven een kerk te bouwen binnen de grachtengordel. Voor dit doel werd, wederom door een geldschieter,  de ruïne en de tuin van het middeleeuwse klooster Engelhuysen opgekocht. In 1788 werd de kerk opgeleverd. Aangezien Katholieke kerken in die tijd geen uiterlijke kenmerken mochten  vertonen, werd het gebouw wederom aangeduid als "kerkschuur".

---

De orgelgeschiedenis

Volgens bepaalde bronnen beschikte de kerk reeds over een orgel. Of hiermee het orgel uit 1822 wordt bedoeld of een eerder gemaakt  instrument is niet duidelijk.

1822 :
Een orgel wordt gemaakt en voltooid door J. Ambrost, orgelmaker te Haaksbergen.

1836 - Er wordt een nieuwe kerk gebouwd. Het orgel wordt daarna toe overgeplaatst.

1877 - De orgelmaker Gradussen bouwt een nieuw orgel voor de kerk. Wat er met het oude orgel is gebeurt is niet bekend.

1906 - Er wordt weer een nieuwe kerk gebouwd. Het Gradussen-orgel wordt overgebracht en opgesteld op een balkon aan de westzijde van het schip.

1942 - Restauratie en uitbreiding door de firma Verschueren. Hierbij wordt de tractuur geëlektrificeerd.

Na de komst van het Adema-orgel in 1993 wordt het Gradussen / Verschueren orgel niet meer gestemd en nog maar sporadisch gebruikt. Medio 1996 was het nog niet zeker of het zou worden afgebroken, verkocht of toch gerestaureerd.

---

Het Adema-Orgel
Dit orgel afkomstig van de kerk van de H.H. Nicolaas & Barbara - De Liefde - uit Amsterdam. Nadat in 1990 deze kerk werd gesloten, werd het orgel afgebroken door Antoine Schreurs (Adema's Kerkorgelbouw van 1855) en opgeslagen in Groenlo, in afwachting van herplaatsing in de Calixtuskerk.

1993 :
In januari wordt begonnen met de wederopbouw van het orgel in het transept van de kerk. De originele dispositie wordt hierbij hersteld. De windmachine, welke in Amsterdam buiten het orgel stond opgesteld in een "zijkamertje" bij het balkon, wordt nu achter het orgel geplaatst en omkist.

UITVOERING SPEELTAFEL
De registerschakelaars zijn uitgevoerd als een soort 3e klavier met korte toetsen ( alleen het voorste, brede
gedeelte). In het midden van elke toets zit een rond zwart palletje dat de toets blokkeert wanneer deze naar beneden wordt gedrukt. Om het register uit te zetten dient het palletje te worden ingedrukt, waarna de toets omhoog springt. Boven elke registertoets zitten 3 lipjes   ( tot 1993 : registertrekkers in miniformaat ) voor de
instelling van de vrije combinaties.
De rangschikking van de registers van L naar R: GO - Rec - P in de volgorde zoals vermeld bij de dispositie. De instelling van het aut. pedaal gaat met dezelfde soort

---

Orgels in Gebruik