******
Haarlem, Kathedrale Basiliek St.-Bavo
Homepage        Orgels in Gebruik         Verdwenen Orgels / Kerken
Het Transept- of Bavo-orgel
Bij de bouw van de kathedraal was voor zangkoor en orgel een plaats gereserveerd op een tribune boven de Heilige-Familie- of Kerstkapel. Het door Cuypers ontworpen front was nog gedeeltelijk traditioneel, wat uit de aanwezigheid van nog vrij uitgesproken pijpentorens blijkt : een driedelige middentoren en ongedeelde zijtorens met tussenvelden. Het benedendeel kenmerkt zich door een recht labiumverloop, terwijl de pijplengten vanuit de lage middentoren oplopen.
De scheiding tussen beneden- en bovendeel werd bewerkstelligd door brede banden die de bovenlijnen van het pijpwerk in het benedendeel en de voeten van het pijpwerk in het bovengedeelte volgen. Voor het overige werd het verband in het geheel gebracht door brede horizontale lijstwerken waarvoor een geschilderde decoratie was ontworpen.
Het front werd in hoofdzaak volgens dit ontwerp uitgevoerd. Alleen de onderlijst werd pas in 1961 aangebracht.

1906/07 :
Een nieuw orgelwordt gebouwd door de P.J. Adema en Zonen in bescheiden vorm. Het bovengedeelte van het front wordt nog niet van pijpen voorzien. De tractuur van het instrument is pneumatisch.

1923/24 :
Afbouw volgt door Joseph Adema. Het front wordt gecomplementeerd door de plaatsing van een Principaal 16'. De volgende registers worden bijgeplaatst : Aeoline 8', Trompet harmoniek 8', Mixtuur 2-3-4 sterk, Vox Humana 8' en het ontbrekende groot octaaf van de Fluit harmoniek..

De Hoofdkas van het Bavo-orgel
(Foto: Ed van Aken, 2002)
DISPOSITIE 1924
I Hoofdwerk 
Bourdon         16'
Prestant         8'
Flûte harmonique 8'
Salicionaal      8'
Holpijp          8'
Octaaf           4'
Mixtuur      II-IV
Trompet          8'
II Zwelwerk 
Bourdon       8'
Gamba         8'
Céleste       8'
Aeoline       8'
Violine       4'
Piccolo       2'
Trompet       8'
Fagot-Hobo    8'
Vox Humana    8'
  Pedaal 
Openbas    16'
Subbas     16'
1929  :
Door de firma Jos Vermeulen uit Alkmaar worden enige reparaties uitgevoerd. In de navolgende periode wordt het instrument ook door Vermeulen onderhouden. 

1952 :
Eveneens door de firma Vermeulen wordt een ingrijpende verbouwing uitgevoerd. Het pedaal wordt met drie registers uitgebreid, terwijl op de beide manualen verschillende registers het veld moesten ruimen voor meer barok-getinte stemmen.

1960/61 :
Restauratie en uitbreiding door Jos Vermeulen (Alkmaar). Het orgel wordt uitgebreid met een zijpositief van acht registers. Het bestaande pijpwerk wordt op nieuwe kegelladen geplaatst en geheel opnieuw geïntoneerd op de toen gebruikelijke manier met open voeten en relatief smalle kernspleten. Behalve het Zijpositief worden door Vermeulen toegevoegd: 
      HW : Roerfluit 8' (gedeeltelijk); octaaf 2' en Mixtuur (gedeeltelijk). 
      ZW : Prestant 4'; Quint 1 1/3' en Cimbel (gedeeltelijk). 
      P  : Bazuin 16' en Trombone 8'. 

1996 : 
Door de firma Flentrop, die inmiddels het bedrijf van Jos Vermeulen heeft overgenomen, wordt de intonatie van de tongwerken herzien.


 
HUIDIGE DISPOSITIE
I Positief 
Holpijp      8'
Quintadeen   8'
Prestant     4'
Roerfluit    4'
Octaaf       2'
Sesquialter II
Scherp   IV, 1'
Kromhoorn    8'
II Hoofdwerk
Bourdon          16'
Prestant          8'
Roerfluit         8'
Octaaf            4'
Kwint         2 2/3'
Superoctaaf       2'
Mixtuur IV-V, 1 1/3'
Trompet           8'
Klaroen           4'
III Zwelwerk 
Prestant       8'
Gamba          8'
Zweving        8'
Bourdon        8'
Prestant       4'
Gemshoorn      4'
Piccolo        2'
kwint      1 1/3'
Cymbel  III, 1/2'
Hobo           8'
 Tremulant
Pedaal
Prestant     16'
Subbas       16'
Octaaf        8'
Gedek         8'
Superoctaaf   4
Bazuin       16'
Trombone      8'
Speelhulpen 
Tremulant Zwelwerk 
Koppelingen 
    II + III 
    II + I 
    I + III 
    I + II 
    P + I 
    P + II 
    P + III 
Vrije combinatie 
Tutti trede 
Tongwerken af
    I 
    II 
    III 
    P 
Automatisch pedaal
Manuaal  : C - g''' 
Pedaal   : C - f' 
Tractuur : elektro-pneumatisch


Het in 1961 aangebrachte positief. Geheel links is de achterkant van de hoofdkas te zien, met jalouzien van het zwelwerk.
Rechts naast het positief, op de tribune, is de zijkant van de speeltafel zichtbaar.
(Foto: Ed van Aken, 2002)



Orgels in Gebruik        Willibrord-orgel         Koor-orgel
laatste bewerking: 25-05-2002