Heerenveen, H. Geestkerk

1867 - Op 12 mei wordt het orgel, dat gebouwd is door C.B. en P.J. Adema voor een bedrag van Fl 2.062,--, in gebruik genomen.
De kas heeft een klassiek front (met drie ronde torens en gedeelde tussenvelden) op een hoge onderbouw. Het geheel heeft een okerbruine kleur (imitatie-grenen) met zware biezen. Het pijpwerk staat op een samengebouwde windlade met twee ventielkasten. In de onderkas ligt een grote magazijnbalg met drie schepbalgen, te bedienen door een draaiwiel.

 

Dispositie 1867
Hoofdmanuaal
Bourdon 16' 
Prestant 8' 
Holpijp 8' 
Octaaf 4' 
Fluit 4' 
Octaaf 2' 		 Bovenmanuaal 
Viola 8'
Violon 8'
Roerfluit b/d 8'
Roerfluit 4'

Pedaal 
aangehangen

 

Stomme registers
Koppeling 

1873 - Uitbreiding met Trompet 8' en Cornet 4 sterk disc door C.B. & P.J. Adema. Aangezien voor het nieuwe pijpwerk geen ruimte is op de lade, wordt dit geplaatst op een kleine windlade buiten de kas, op ladehoogte direkt tegen de achterwand. De bijbehorende mechaniek wordt verbonden met die van het Manuaal. De registertrekkers worden naast elkaar aangebracht, links van het klavier, boven de knop voor de manuaal-koppeling. Aan de rechterzijde van de klavieren worden (terwille van de symmetrie) boven de knop Ventiel twee knoppen Nihil en Tacet aangebracht.
De kosten van deze uitbreiding bedragen Fl 500,--.
(foto: Ed van Aken, december 2002)

In latere tijden is deze uitbreiding weer ongedaan gemaakt. Dit is mogelijk gebeurt in 1910 of 1912, in welke jaren reparaties werden verricht.

De pedaalkas  (foto: Ed van Aken, december 2002)

 

1933 - Door de Fa. Gebr. Adema (Sybrandus Johannes Adema) wordt het orgel overgeplaatst naar het nieuwe kerkgebouw en gerestaureerd. Aangezien in de nieuwe kerk het orgel een gedeelte van het rozetraam aan de westzijde zou afdekken, wordt besloten het front hieraan aan te passen. Er komt een geheel nieuw front met vlakke hoge zijtorens en lagere velden daartussen. De bestaande frontpijpen worden in een andere volgorde geplaatst; tweefrontpijpen worden binnen geplaatst; één wordt bijgemaakt terwille van de symetrie. Enige delen van hetgesloopte front worden elders in de kas verwerkt.
De metalen pijpen van de Holpijp 8' en de Roerfluit 8' worden verwisseld, terwijl de Viola 8' wordt omgestemd tot Vox Coelestis. De vier grootste houten pijpen van de Prestant 8' worden vervangen door exemplaren van zink.


Het orgel blijft in onderhoud bij de Adema's tot aan de opheffing van het Friese bedrijf in 1941.1986 - Restauratie door de Gebr. Reil (Heerde). Het orgel wordt hierbij verplaatst van de zangzolder naar de voorzijde van de kerk, in de linkerzijbeuk.


Aangezien de bouwtekeningen van het oorspronkelijke front bewaard zijn gebleven bij de architect Adema te Franeker, wordt het mogelijk het front weer in originele staat terug te brengen. De metalen pijpen van de Holpijp en de Roerfluit worden weer op hun oorspronkelijke plaats gezet. Bijgeplaatst worden een Cornet op het Groot Orgel en een Woudfluit 2' op het tweede klavier. Beide stemmen zijn kopieën van de gelijknamige registers van het Adema-ogel in Valkoog. Het pedaal wordt uitgebreid met een Subbas 16' in een aparte kas achter het orgel, welke wordt voorbereid voor verdere uitbreiding.  In een later stadium worden twee pedaalregisters geplaatst: een houten Openbas 8' en een metalen Openfluit 4'.


Dispositie 2002
(eigen waarneming 11-12-2002)

I Groot orgel Bourdon 16'
Praestant 8'
Holpijp 8'
Oktaaf 4'
Fluit 4'
Oktaaf 2'
Cornet V

II Reciet
Violon 8'
Voix Céleste 8' Roerfluit b/d 8' Roerfluit 4' Woudfluit 2'
Pedaal Subbas 16' Openbas 8' Openfluit 4'

Speelhulpen
Pedaalkoppel (P+I) Manuaalkoppel
Ventiel

Manuaal: C-f'''
P edaal : C-c'


I Cornet V - vanaf c'
II Roerfluit 8' - deling bas/disc tussen f° en fis°
Voix Céleste 8' - vanaf fis°

De klaviatuur bevindt zich aan de linkerzijkant. Het pedaal staat opgesteld in een eigen kas achter het orgel.
De pedaalkoppel koppelt manuaal I aan het pedaal. Indien ook de klavierkoppel is ingeschakeld wordt manuaal II tevens doorgekoppeld naar het pedaal. Er is geen aparte koppel P+II.

 

(foto's: Ed van Aken, december 2002)

Indeling Klaviatuur
Registers
1. Woudfluit 2'
2. Roerfluit 4'
3. Roerfluit 8' disc
4. Roerfluit 8' bas
5. Violon 8'
6. Voix Céleste 8'
7. Oktaaf 2'
8. Fluit 4'
9. Holpijp 8'
10. Oktaaf 4'
11. Bourdon 16'
12. Praestant 8'
13. Cornet V
14. klavierkoppeling
15. Subbas 16'
16. Openbas 8'
17. Openfluit 4'
18. Pedaalkoppel
19. Ventiel
S. Sleutel aan/uit

Bij alle registertrekkers staan de nummers zoals beneden aangegeven. Boven de lessenaar zitten de trekkers van de manualen.  Links naast de klaviatuur het klavierkoppel en de pedaalstemmen.  Rechts het pedaalkoppel en het ventiel.

1. 2. 3. 4. 5. 6. | 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
14.
15.
16. 17.

lessenaar

-------------------------

Manuaal !

--------------------------

Manuaal II

 
19.
20.
S.

 

Meer foto's van orgel en kerk.

 

laatste bewerking: 26-10-2007
bronnen:
- orgelvriend
- eigen waarneming 11-12-2002